اثر تشعشع محاسبه شده از مدل آلن بر روی میزان تغییرات تبخیر و تعرق پتانسیل مدل فائو پنمن مانتیث (مطالعه موردی: استان یزد)

نویسندگان

دانشگاه یزد- دانشکده منابع طبیعی

چکیده

یکی از راه های هدررفت آب در مناطق مختلف آب و هوایی ایران، تبخیر و تعرق است. برای محاسبه تبخیروتعرق پتانسیل روش های گوناگونی وجود دارد و روش فائو پنمن مانتیث به عنوان یک روش استاندارد جهانی برای تخمین تبخیر و تعرق پذیرفته شده است. این مدل برای محاسبه تبخیر و تعرق به داده های میدانی زیادی نیاز دارد که گاهی در بسیاری از حوزه ها در دسترس نبوده و یا اینکه با گسترش و توسعه های ایجاد شده در حوزه سازگاری ندارد. علاوه بر این جمع آوری داده های مورد نیاز اغلب گران بوده و قابل تکرارکردن نیست و استفاده از این مدل را در برخی از مکان ها محدود می کند. با توجه به این که در استان یزد داده تابش خالص در بیشتر ایستگاه ها وجود ندارد، در این تحقیق، مدل فائوپنمن مانتیث به صورتی حل شده که تابش خالص با استفاده از دمای حداقل و حداکثر هوا به وسیله رابطه تجربی که توسط آلن پیشنهاد گردیده، محاسبه گردد. بنابراین داده های مورد نیاز این مدل تنها محدود به اندازه گیری دمای هوا، رطوبت نسبی و سرعت باد می باشد. هم چنین در این مطالعه از روش پریستلی تیلور برای محاسبه تبخیر و تعرق استفاده شده است. البته برای ارزیابی، مدل فائو پنمن مانتیث با داده های کامل نیز به عنوان مرجع در نظر گرفته شده است. نتایج نشان می دهد زمانی که داده تابش خالص مفقود باشد، روش فائو پنمن مانتیث با حداقل داده می تواند روش مناسبی برای برآورد تبخیر و تعرق پتانسیل باشد، به طوری که این روش برخلاف روش پریستلی تیلور ضریب همبستگی بالای 97/0 و ریشه میانگین مربعات خطا کمتر از 37/0 میلیمتر در روز را در تمام ایستگاه های مورد مطالعه دارا است. بنابراین استفاده از مدل پیشنهادی آلن در محاسبه تابش خالص برای نقاطی از استان که با محدودیت رو به رو هستیم، مناسب و قابل توصیه است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The effect of calculated radiation from Allen model on the rate of change potential evapotranspiration of FAO Penman-Monteith model (Case Study: Yazd Province)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hossein Mokhtari
  • Azam Sadat Hosseini Khezr Abad
  • Mohammad Zare
چکیده [English]

Evapotranspiration is one of the main sources of water loss in arid areas of Iran. There are various methods for assessment of potential evapotranspiration and FAO - Penman Monteith selected as a standard method for estimation of reference evapotranspiration. FAO PM method needs high field data which is sometimes inaccessible in many areas and or is not agreement with extension in area. In addition, data gathering is often expensive and non repeatable, and use this model in some places limited. Given that the net radiation data not be recorded in most stations of Yazd province. In this study, the net radiation data in FAO Penman-Monteith model using maximum and minimum temperature data with experimental relation that proposed by Allen has been, calculated. So the data required for this model is limited to measuring air temperature, relative humidity and wind speed. Also in this study the Priestley Taylor method used for calculating evapotranspiration. However, for the assessment, FAO Penman-Monteith model with all data is considered as a reference. The results show that, when the net radiation is missing, FAO Penman-Monteith method with minimal data can be a suitable method for estimating potential evapotranspiration. So that this method unlike Priestley Taylor method, the correlation coefficient at all studied stations is higher than 0.97 and Root mean square error between is less than 0.37 mm per day. Therefore, the proposed model by Allen in calculating net radiation for the hot and arid province of Yazd is suitable and recommended.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Evapotranspiration
  • FAO Penman- Monteith
  • Net radiation
  • FAO Penman
  • Monteith
  • Priestley Taylor
  • Yazd province